×

منوی بالا

منوی اصلی

دسترسی سریع

اخبار سایت

true
true

ویژه های خبری

true
    امروز  پنج شنبه - ۹ فروردین - ۱۴۰۳  
true
true
بختیاری چگونه تهران را فتح کرد؟!

قوم بختیاری از نیروهای موثر در جنبش مشروطه و خصوصاً فتح تهران بودند و در میان سرداران ایشان علیقلی خان سردار اسعد جایگاهی خاص داشت.
علیقلی خان چهارمین فرزند حسینقلی خان ایلخانی بود و قبل از او برادرش اسفندیار خان لقب اسعد داشت. علیقلی پس از کشته شدن پدر یک سال در زندان ظل السلطان فرزند ناصرالدین شاه و حاکم اصفهان بود و به نوعی زندگی سیاسی خود را با زندان آغاز کرد. پس از آن ایام سخت با به قدرت رسیدن اتابک در اصفهان ستاره اقبال خانواده ایلخانی مجدداً درخشید. اسفندیارخان سردار اسعد اول به ایلخانی بختیاری رسید و علیقلی خان فرمانده سواران بختیاری در گارد شد. این وضعیت تا عزل اتابک از حکمرانی اصفهان ادامه داشت و پس از عزل وی علیقلی خان دیگر به گارد مراجعه نکرد و بیشتر در سرزمین بختیاری به سر برد.
علیقلی در سال ۱۳۱۸ (ه.ق) به هند و سپس مصر سفر کرده و در همان سال به زیارت خانه خدا مشرف شد. سپس عازم پاریس شد و دو سال بعد به ایران مراجعت کرد و در سال ۱۳۲۱ با فوت اسفندیارخان به تمشیت امور بختیاری همت گماشت و از این تاریخ به سردار اسعد ملقب شد. وی در بین ایل بختیاری دارای موقعیت ممتاز و ویژه بود و می توان او را نقطه محوری ایل بختیاری در آن روزگار نامید. او از نخستین ایرانیانی بود که ضمن مسافرت به اروپا با مظاهر تمدن و دموکراسی در فرانسه آشنا شد. به همین دلیل واجد امتیازات روشنفکری منحصربه فردی شد. پس از مراجعت به ایران در سال ۱۳۲۴ مجدداً عازم پاریس شد و در زمان به توپ بستن مجلس در سال ۱۳۲۶ نیز که عده ای از رجال و آزادیخواهان عازم اروپا شدند علیقلی خان در پاریس اقامت داشت. استبداد محمدعلی شاهی باعث تأمل و تفکر بسیاری از روشنفکران و مراجعت ایشان به قصد مبارزه به ایران شد و یکی از دلایل سردار اسعد برای مراجعت به ایران نیز همین مسئله بود. البته در این بین تشویق ایرانیان برای مراجعت وی نیز بسیار موثر بود. مخبرالسلطنه هدایت که خود در آن هنگام در اروپا به سر می برد در این زمینه نوشته است: … شاخص میان ایرانیان علیقلی خان سردار اسعد است که غالباً اشخاص مهمی با او مراوده دارند و او را به بازگشت به ایران و رهبری نهضت تشویق می کنند. علاوه بر این تشویق ها فتح اصفهان توسط بختیاری ها نیز در ترغیب علیقلی خان برای بازگشت به ایران بسیار موثر بود. سردار اسعد در چنین شرایطی وارد ایران شد و در اولین اقدام به اتحاد ایل بختیاری مشغول شد. پس از آن جهت اطمینان خاطر خود نیاز به اتحاد با دو نیروی قوی دیگر در جنوب و جنوب غرب ایران یعنی قشقایی ها و طوایف عرب داشت تا با خاطری آسوده و مطمئن از پشت سر خود، عازم فتح تهران استبدادزده شود. پس از عقد قرارداد مودت با اعراب و قشقایی ها، اردوی بختیاری برای حرکت به سوی تهران در اصفهان مستقر شد. مجاهدان بختیاری از اصفهان و سواران دلیر سپهدار تنکابنی از رشت از دو جبهه به سوی تهران حرکت کردند و در بیست وچهارم جمادی الثانی ۱۳۲۷ قمری وارد تهران شدند. شجاعت و تهور بختیاری ها و سواران تنکابنی به حدی بود که پس از چند روز تهران به تصرف کامل فاتحان درآمد و شاه به همراه پانصد تن از سران و بستگان به سفارت روس در زرگنده پناهنده شد. از اهمیت اقدامات بختیاری ها در تهران همین بس که پاولویچ می نویسد: در نهضت مشروطه خدمات بختیاری ها غیرقابل انکار است. حتی می توان گفت که اگر سواران آنها تحت ریاست سردار اسعد به تهران حرکت نمی کردند محمدعلی شاه به این سهولت میدان را خالی نمی کرد. از این سخن می توان این گونه نتیجه گرفت که محمدعلی شاه از حرکت بختیاری ها و توانایی رزمی ایشان بسیار ترسیده بود. هماهنگی خاص و تحت امر بودن نیروهای بختیاری و توانایی رزمی آنها تحت فرماندهی مدبرانه سردار اسعد از نقاط قوت این نیروها در آزادی مجدد ایران پس از استبداد صغیر بود. در اولین کابینه ای که پس از خلع محمدعلی شاه تشکیل شد سردار اسعد وزارت کشور را عهده دار شد و اقدامات اساسی او در مسند وزارت به حدی بود که نماینده انگلیس در خلیج فارس از تهران خواست در صورت امکان سردار اسعد را وادار به استعفا کند که البته این امر مورد موافقت قرار نگرفت.
جانفشانی ایل بختیاری در استقرار نظام مشروطه محدود به فتح تهران نبود. تلاش بختیاری ها در سرکوب شورش های پراکنده ایران پس از خلع محمدعلی شاه بسیار واجد اهمیت بود. شورش در زنجان به کمک نیروهای بختیاری تحت فرماندهی جعفر قلی خان امیربهادر و یپرم خان ارمنی فرو نشانده شد و در ادامه نیز پس از ناکامی قوای مشروطه در سرکوبی شورش در شمال غرب ایران مجدداً این نیروهای بختیاری بودند که به استقرار نظم در آن نواحی پرداختند.

 

true
true
true
true

شما هم می توانید دیدگاه خود را ثبت کنید

- کامل کردن گزینه های ستاره دار (*) الزامی است
- آدرس پست الکترونیکی شما محفوظ بوده و نمایش داده نخواهد شد


true